Boyun bölgesinde omuriliğin içinden geçtiği kanalın etrafındaki kemik yapı, yumuşak doku, disk ve onun arkasındaki ligamanın kalınlaşmasıyla kanalın çapını daraltıp omuriliğe bası yapması servikal spinal stenoz olarak adlandırılır. Yaş, travma, ligamanların kalınlaşması, fasetlerin artrotik değişiklikleri ve spondilotik çıkıntıların gelişmesi gibi yapısal değişiklikler nöral elemanları komprese edecek kritik düzeyin altına inmedikçe (belirgin daralmadıkça) stenoz asemptomatik kalabilir.
Servikal spinal stenoz genelde her yaşta olabilir. Sıklıkla 70 yaş sonrası semptomatik hale gelir. Erkeklerde daha yaygın olup bacaklarda ağırlaşma, yürümede güçlük, yazı yazma ve gömlek düğmesini kavuşturamama gibi beceri isteyen ince hareketleri yapmada zorlanma, ellerde ve bacaklarda özellikle baş öne eğildiği zaman elektrik çarpması gibi acı hissetme, kol ağrısı, el ve kollarda kas erimesi ve renk değişikliği, ileri vakalarda idrar ve büyük abdest fonksiyonlarında bozulma, baş dönmesi ve dengesizlik gibi şikâyetlere sebep olur.
Tanı için öncelikle iyi bir muayene şart olup omuriliğe bası bulguları araştırılmalı, muayenede patolojik refleksler, kuvvet kaybı iyice değerlendirilip anlamlı bulgular varsa görüntüleme yöntemlerine başvurulmalıdır. Görüntüleme yöntemi olarak Servikal 3 boyutlu tomografide anteroposterior tomogramlar laminaların, pediküllerin, inferior ve superior fasetlerin anatomik yapılarını göstermek açısından faydalıdır. Kalın ve birbirine yaklaşık fasetler, geniş, kalın ve kısa fasetler en sık bulgulardır. Tomografinin en önemli dezavantajı tüm kanalı görüntülemede güçlük yaşanmasıdır. Servikal spinal MRG’ de ise tüm spinal kanalın incelenebilmesine olanak vermesi nedeni ile myelografi ve CT’ ye üstünlük sağlamaktadır. Ayrıca ligamentum flavum hipertrofisi ve bası yapabilecek olan disk gibi yumuşak doku değişikliklerini de daha iyi göstermektedir. Buna rağmen kemik detaylar hala tomografide daha iyi görüntülenmektedir.
Tetkiklerde ayrıca EMG gibi elektrofizyolojik testlerde ayırıcı tanı için önemli yer tutmakta ve özellikle kol ve bacak tutulumlarının eşlik etmediği yürüme bozukluklarında radyolojik tanı servikal spinal stenoz ile uyumluysa EMG, yürüme bozukluğunun servikal spinal stenozdan mı yoksa nöroloji bölümünü ilgilendiren bir başka hastalıktan mı kaynaklandığını ayırt etmemizde yardımcı olur.
Tedavisi iki aşamalıdır. Myelopati dediğimiz omurilikte kanal darlığına bağlı bası sonucu oluşan hasarlanma, ameliyat kararını vermede en önemli etkenlerden biridir. Eğer myelopati yoksa kollarda ve ellerde, bacaklarda güçsüzlük ve duyu kaybı ileri değilse, ameliyat dışı yöntemler (fizik tedavi, ilaç tedavisi gibi) hastanın sorununu kısmen çözmede yardımcı olabilir. Yeterli süre, doz ve uygulamada Cerrahi dışı tedavi tedaviye başarısız yanıt alınması durumunda cerrahi düşünülmelidir.
Cerrahi tedavi:
-Yeterli süre, doz ve uygulamada nonoperatif tedaviye başarısız yanıt alınması durumunda cerrahi düşünülmelidir.
-Ağrının inatçı olduğu ciddi stenoz durumunda endikedir.
-Eğer mesane veya barsak disfonksiyonu olaya eklenmişse ve yapılan testler sonucu da sebebi servikal spinal stenoz ise kesin cerrahi yapılmalıdır.
-Eğer hasta servikal ve lomber stenoza dair mevcut klinik tabloya birlikte sahipse servikal bölge öncelikle dekomprese edilmelidir.
Eğer hastada tek yâda 2 seviye darlık olup boyunda kayma, eğilme gibi durumlar yoksa boyunun arkasından yapılacak basit dekompresyon cerrahisi yeterli olacaktır. Ameliyatın temeli omurilik üzerinde bası oluşturan disk, osteofit (kireçlenme) oluşumu, omurların arkasından geçen kuvvetli bağ yapısının kalsifikasyonu (kireçlenmesi), omurilik arka tarafında yer alan sarı bağın büyüyerek belirginleşmesi, omurların birbiriyle eklem yaptıkları faset eklemlerin içe dönük dejeneratif büyümeleri, nadiren de omurgaların birbiri üzerinde kayarak omurilik kanalının daralmasına yol açan etkenlerin ortadan kaldırılmasıdır. Buna kısaca dekompresyon ameliyatı yani basının ortadan kaldırılması ameliyatı denir.
Bu basının kaldırılması önden veya arkadan yapılacak ameliyatlarla mümkündür. Ancak hangisinin daha uygun olacağı kararı, yapılacak incelemeler sonrası beyin ve sinir cerrahisi uzmanınca verilir.
Çevrenizde baş dönmesi ve dengesizlik yakınması olup da gittiği merkezlerde tedaviye yanıt alamayanlarda kollarda ve ellerde beceriksizlikle birlikte yürüme bozukluğu varsa aklınıza boyunda kanal daralmasını (servikal spinal stenoz) getirmeniz yatalak kalmalarını engelleyecektir. Unutmayalım ki doğru tanı doğru tedavinin temel şartıdır.
