Hastalık olmayıp hayatın normal bir dönemi olan menopoz ile ilgili bilinen yanlışları doğru bilgi ile düzeltme adına Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Cenap Açıkkol’un konuyla ilgili açıklamaları;
12 ay boyunca adet görmeme menopoz olarak adlandırılır. Menopoz bir gecede olmaz. Kadından kadına değişen, perimenopoz denilen ön bir süreç vardır. Kadında yumurtalıklar, yumurta ve kadınlık hormonları üretirler. Bu hormonlar kadınsı özellikleri verirler. Adet döngüsünü yönetirler. Gebeliğe katkıda bulunurlar. Kemik gelişimi ve korunmasını sağlarlar. Menopozda bu hormonların yapımı azalır ve biter.
Menopoz yaşı ortalama 51’dir. Ama 30-60 yaşları arasında görülebilir. Perimenopoz genellikle düzensiz adet kanamaları ve ateş basması ile başlar. Menopozdan 10 yıl önce bu bulgular görülebilir.
Doğal menopoz dışında, cerrahi operasyonlar, kemoterapi, radyoterapi ve erken yumurtalık yetmezliği de menopozun nedenleri arasında sayılabilir. Özellikle cerrahi olarak yumurtalıkların alınması ani olarak menopoza sokar. Bu durumda şikâyetler daha erken ve daha şiddetli olarak ortaya çıkar. Sadece rahmin alınması ve yumurtalıkların yerinde bırakılmasında ise menopoz bulguları oluşmaz. Yıllar sonra bulgular ortaya çıkar.
Menopozun bulguları kadından kadına değişir. Bazen çok bir bulgu olmadan sessizce menopoza girilirken, bazen de ciddi sıkıntılar oluşabilir. Düzensiz kanamalar; Aşırı ve sık kanamalar olabilir. Bazen de tersine kanama miktarı azalmış ve kanamaların arası daha seyrek olmaya başlamıştır. Bu dönemde doğurganlık azalmıştır.
Ateş basması ve gece terlemeleri; Ani başlayan, daha çok baş boyun ve göğüste olan sıcaklık hissi oluşur. Gece terlemeleri uyku düzenini bozduğundan gün boyu yorgunluk hissedilir.
Genital bölgede kuruluk, yanma, ağrı ve sık idrara çıkma, idrar kaçırma, idrar yolu enfeksiyonları, yorgunluk, unutkanlık, çabuk sinirlenme sıklıkla görülür.
Kilo alma, ciltte kırışmalar, tüylenme gibi bulgular en sık görülenlerdir. Kemik erimesi ve buna bağlı kırıklar oluşabilir. Kalp hastalıkları bu dönemde daha sık görülür.
Tanıda, hormon ölçümleri çok güvenilir değildir. Aynı kadında bir gün yüksek diğer gün düşük olabilir. Tek bir hormon testi menopoz tanısı koydurmaz. Halen en güvenilir tanı kriteri 12 ay adet görmemektir.
Menopoz hayatın normal bir dönemidir. Hastalık değildir. Ancak bulgular çok şiddetliyse bir uzman yardımı ile destekleyici tedaviler verilebilir.Hormon tedavisinde en sık östrojen ve progesteron kullanılır. Ateş basması ve kurulukta çok etkilidir. Ancak uzun kullanımı kalp hastalığı, inme ve meme kanseri riskini artırır. Hormon tedavisi verilecekse küçük doz kısa süre kuralına uyulmalıdır.
Bazı doğum kontrol hapları, özellikle ön menopoz döneminde görülen düzensiz kanamalarda kullanılabilir. Genital bölgedeki kuruluk için bölgesel uygulanabilen, kremler ve fitiller çok etkilidir. Aynı amaçla, hormon içermeyen jeller kullanılabilir. Bir psikiyatri uzmanı kontrolünde antidepresanların kullanımı sıcak basmasını azaltabilir.
Alternatif tedavi olarak destekleyici bitkisel ürünler kullanılabilir. Soya ürünleri, black cohosh, dong quai, civanperçemi en popüler olanlarıdır. Bu bitkiler fitoöstrojen denilen doğal östrojen içerirler. Bu östrojenlerin miktarı çok düşük olduğundan genellikle zararlı etkileri yoktur. Ama doz ayarlanması yine de doktor önerisiyle olmalıdır
Düzenli eksersiz, kalp ve damar hastalıklarını önlediği gibi, kemik erimesi ve ruhsal yönden de destek sağlar. Kilo almamak için uygun beslenme ve sigara içmemekte menopoza olumlu katkı sağlar.
